Laatst aangepast 05-02-2022
De spotprent van Kamagurka 2 februari 2022
Naar aanleiding van de verbondenheid tussen Putin en Xi
maakte Gamagurka deze tekening voor de NRC van 2 februari 2022.
Hier de tekst van het betreffende NRC artikel:
NRC Handelsblad van donderdag 3 februari 2022 - NRC
Rusland en China zoeken steun en kracht bij elkaar - wat verbindt hen?
Top in Beijing Rusland en China hebben beide conflicten met het Westen. Daardoor komt hun onderlinge toenadering in een stroomversnelling.
Leestijd 4 minuten
De Chinese president Xi Jinping (links) en de Russische president Vladimir Poetin komen bijeen voor gesprekken in het Kremlin in Moskou in juni 2019.Foto Alexander Zemlianichenko/AP
Wie zou er winnen bij een wedstrijdje onbewogen kijken? De twee belangrijkste mannen vrijdag op de tribune in Beijing, bij de opening van de Olympische Winterspelen, voelen zich dezer dagen door het Westen met de nek aangekeken. Xi Jinping (68) zal proberen uit te stralen dat de diplomatieke boycot door de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en andere landen hem niets doet. Vladimir Poetin (69) zal volhouden dat niet hij, maar de NAVO de agressor is in het conflict om Oekraïne.
Beide leiders hebben hun eigen conflicten met het Westen en hanteren daarbij ruwweg hetzelfde principe: bemoei je met je eigen zaken. Xi maakt zelf wel uit hoe hij met de bevolking van Xinjiang en Hongkong omgaat. En als Poetin troepen wil verplaatsen op zijn eigen grondgebied, mag hij dat zelf weten. Deze overtuiging, met het gevoel slecht begrepen te worden, drijft hen in elkaars armen.
Wat maakt dat deze twee leiders van elkaar? Zijn zij bondgenoten of is hun relatie louter transactioneel? Wordt de wereld minder veilig als zij meer samen gaan optrekken? Op dit moment, waarbij beiden wel wat hulp kunnen gebruiken, kunnen ze in elk geval op elkaar rekenen.
Poetin wil best Xi’s eer redden en op de tribune in het Vogelnest-stadion plaatsnemen. Naast VN-baas Guterres moet Xi het verder hebben van leiders als de Pakistaanse premier Imran Khan en de Saoedische kroonprins Bin Salman. Andersom steunt China Rusland verbaal in de ruzie om Oekraïne. Volgens het Kremlin zullen de twee presidenten in Beijing „lange tijd” praten over „de veiligheid in Europa”.
Gezamenlijke vijand
De toenadering tussen Rusland en China is jaren gaande. Maar de laatste tijd is die in een stroomversnelling gekomen, op meerdere gebieden. Vorig jaar vierden Xi en Poetin op een virtuele top de twintigste verjaardag van een vriendschapsverdrag. Ze constateerden dat de relatie tussen hun landen nog nooit zo goed is geweest. De onderlinge handel bloeit, ze werken samen op defensiegebied en de mannen kunnen het naar verluidt goed met elkaar vinden.
Bovendien hebben ze een gezamenlijke vijand. De strijd die beiden onafhankelijk van elkaar voeren tegen de VS duwt de twee machten naar elkaar toe. De irritatie over de VS is in beide hoofdsteden nu zo groot, zeggen analisten, dat alle onderlinge meningsverschillen tijdelijk aan de kant worden gezet.
Onlangs toonde Hu Xijin, commentator van de staatsgeleide krant Global Times, bijvoorbeeld begrip voor de Russische grieven. De Russische eis dat Oekraïne geen lid mag worden van de NAVO is „redelijk”, vindt hij. „Hoe Rusland omgaat met Oekraïne is één, maar als het erom gaat Amerikaanse druk te weerstaan, is Rusland niet alleen. Een meerderheid van de Chinese bevolking zou dat steunen.”
Toen Rusland in 2014 de Krim innam, probeerde China zich nog op de vlakte te houden: toen de VN-Veiligheidsraad stemde over een resolutie die de annexatie veroordeelde, onthield China zich van stemming. Afgelopen maandag, toen Rusland probeerde in de V-raad een debat over Oekraïne te voorkomen, steunde China als enige Rusland.
Mocht het in Oekraïne tot een escalatie komen en het Westen een sanctiepakket aan Rusland opleggen, dan rijst de vraag aan welke kant China gaat staan. In 2014 veroordeelde het de westerse sancties weliswaar, maar Chinese banken kregen tegelijk toestemming om eraan mee te werken, uit vrees om afgekoppeld te worden van het internationale betalingsverkeer.
Destijds kon China ook vrij weinig doen om Rusland te helpen de sancties te ontlopen, zeggen experts. In de producten en diensten waar Rusland opeens behoefte aan had, kon China niet voorzien.
Nu ligt dat anders. „Als China zich aan Amerikaanse sancties houdt, zal Beijing overkomen als de economisch zwakkere”, denkt de Amerikaanse Rusland-kenner Chris Miller. Als China zich daarentegen verzet, „zou Rusland een belangrijke medestander hebben in de crisis – en het Westen zou verwikkeld raken in een financiële oorlog op twee fronten.”
Militair
Op militair gebied wordt de samenwerking steeds sterker. Rusland en China zijn elkaars belangrijkste partners op het gebied van militaire oefeningen, overigens zonder dit in een formeel bondgenootschap vast te leggen. Gezamenlijke militaire oefeningen op het land vinden al jaren plaats, maar zijn de laatste jaren uitgebreid, waarbij er steeds meer aandacht is voor het uitwisselen van technologie.
China leert vooral veel van Rusland, dat zijn krijgsmacht de afgelopen decennia vaker heeft ingezet. Daarnaast oefenen ook luchtmacht en marine samen. Toen China een hypersone raket testte, verdedigde het Kremlin dat als China’s goed recht. Rusland helpt China met technologie die waarschuwt bij inkomende raketten en ze ontwikkelen samen nieuwe wapens, stelde Alex Gabuev van denktank Carnegie onlangs tijdens een debat.
Gas
Terwijl Europa zich afvraagt of het echt zover wil gaan om de gaspijpleiding Nordstream 2 te blokkeren als Poetin Oekraïne binnenvalt, wordt er in Azië hard gewerkt aan de uitbreiding van het leidingennetwerk. Dat mes snijdt aan twee kanten: voor Rusland is het goed om een extra afzetmarkt te hebben en minder afhankelijk te zijn van een eventueel vijandelijk Europa, China kan zijn klimaatdoelstellingen alleen halen als het steenkool vervangt door Russisch gas.
In 2019 werd de leiding Power of Siberia in gebruik genomen, een project van Gazprom en het Chinese CNPC. Als deze verbinding volledig operationeel is, zal jaarlijks 38 miljard kubieke meter gas van Oost-Siberië naar China stromen.
De twee landen plannen nu een uitbreiding: Power of Siberia 2, die de leveranties moet verdubbelen. Gazprom had deze buis via Xinjiang willen laten lopen, maar dat stuitte op bezwaren van China, dat geen risico’s wil in de regio waar de Oeigoerse minderheid woont. Nu is gekozen voor een route via Mongolië. Analisten houden er rekening mee dat Xi en Poetin in Beijing een principe-akkoord bekendmaken.
Ruimte
Behalve over Oekraïne praten Poetin en Xi in Beijing ook over handel en ruimtevaart, heeft het Kremlin aangekondigd. Ondanks de vijandigheid over de Krim en Oekraïne werken Rusland en de VS nog altijd goed samen als het gaat om het Internationale Ruimtestation, waar Rusland sinds het uitvallen van de Amerikaanse spaceshuttles alle astronauten met Sojoez-raketten naartoe vliegt. Maar Rusland zoekt ook in de ruimte steeds meer samenwerking met China. Zo werken zij samen aan een robotmissie naar asteroïde Kamo'oalewa over twee jaar, en plannen zij samen missies naar de maan, waar zij in 2030 een permanent onderzoeksstation willen openen. Daarnaast plannen zij de integratie van hun satellietnetwerken, BeiDou en Glonass, beide tegenhangers van het Amerikaanse GPS-netwerk. Het Chinese ruimtestation, waar Chinese astronauten deze week het begin van het Jaar van de Tijger vierden, moet in de toekomst ook plaats bieden aan Russische collega’s.